Nước Tề có người xem tướng chó rất giỏi. Nhà láng giềng nhờ mua một con chó hay để bắt chuột.

Một năm trời mới mua được, bảo nhà láng giếng:

- Con chó này tốt lắm.

Nhà láng giềng nuôi con chó ấy mấy năm mà không thấy nó bắt chuột, bèn hỏi anh xem tướng có. Anh này bảo:

- Con chó này tốt lắm. Nhưng cái chí nó là bắt hươu, nai, cầy, cáo, thú không muốn bắt chuột. Vậy, phải cùm chân nó lại.

Nhà láng giềng làm y theo lời. Quả về sau, con chó hay bắt chuột.

Lã Thị Xuân Thu.

Bài văn này ở những xã hội tự do, thì có thể cười được. Ở xã hội độc tài, chắc chắn sẽ không thể cười, mà phải khóc to lên mới được.

Là một con chó có tài bắt hươu, nai, cầy, cáo... mà bị “cùm chân” nên cam phận đi làm công việc bắt chuột, quả đáng thương hại lắm rồi. Nhưng, không ai “cùm chân” mình cả, mà lại tự ý “cùm chân” chịu nhận lãnh vai trò bị “cùm chân” để được vinh hoa phú quí, thì thật không biết nên cười hay nên khóc ?

ST.PHƯƠNG VY