Giống khỉ leo cây, chuyền nhành rất nhanh, dễ gì bắt. Nhưng loài người chúa tể vạn vật, khôn hơn loài vật nhiều và hiểu biết tâm lý nó, nên tìm bắt nó một cách rất dễ.

Ở Đồng Tháp người ta bắt khỉ bằng cách rất đơn sơ, không tốn kém gì mà cười nôn ruột.

Dụng cụ bắt khỉ là: một mớ cơm nguội, một cái rổ thưa cho vừa miệng chậu, một chậu nước có dầm ớt cay. Để cơm nguội trong cái rổ đặt trên chậu nước cay, đem đến chỗ nào có khỉ, càng nhiều càng tốt vì có bao nhiêu con khỉ thì sẽ bắt được hết bấy nhiêu. Sau khi đặt chậu nước, để rổ cơm lên trên rồi, đi ra núp xa xa, sẽ thấy một trò cười nôn ruột: khỉ ở trên cây thấy rổ cơm, nhảy xuống, bu lại, tưởng là của chùa, tranh nhau giành giựt ăn. Động đến rổ, cơm rớt xuống chậu hết, chúng lật rổ ra, thò tay trong chậu nước, mò cơm mà ăn. Bị ớt cay, lấy tay đầy ớt bôi trét cùng mặt mày, bôi cả vào mắt. ớt càng cay, chúng càng bôi thêm, cay quá, la ché ché, mà mở mắt ra không được, hai tay quơ quớ như người mù. Người ta đến bắt và trói hết, không sót một con. Coi điệu bộ chúng bị ớt, nhắm mắt, mò mò, con này nắm con kia la chí chóe, làm một trò cười lên cả ruột.

Giống khỉ rất tinh khôn, nhưng nó chỉ khôn theo bản năng trời phú mà không tiến bộ. Cuộc sống của nó cũng có tổ chức. Ờ rừng sát Hậu Giang, người ta thấy một bầy khỉ có con chúa đàn. Mỗi lúc chiều về, bầy khỉ leo lên cây ngủ, phải chịu một cuộc điểm binh. Con khỉ đầu bầy ở cháng ba cây, con khỉ nào ôm qua nó hót hai ba cái rồi thảy xuống đất mới được bò lên tự do.

Hai vợ chồng khỉ xuống tắm con dưới mé sông, rủi ro khỉ mẹ làm rớt con xuống nước, sông cuốn đi, con khỉ đực đánh mắng tơi bời.

Nhưng có lúc anh khỉ thọc tay vào hang cua móc ăn, bị cua kẹp một tay thì dấu tay kia phía sau lưng, hai con mắt nhấp nháy mà chịu, sợ bị thò tay kia vào bị kẹp nữa. Người ta biết tâm lý ấy nên làm một thứ bẫy gọi là “cà dóc” để gài bẫy bắt khỉ. Bẫy này chỉ giăng một sợi dây giềng có cột vào những lưỡi câu thòng xuống như giăng câu cá. Giăng sợi dây lên cao quá tầm với của con khỉ. Mỗi lưỡi câu móc vào một trái chín. Khi thấy chuối, khoái, nhảy lên vuốt trái chuối bị dính tay nhảy cà chớn, còn tay kia dấu biệt sau lưng, sợ dính nữa. Thế là người ta đến bắt.

Biết bao người cũng vì tiền của, miếg ăn, danhvọng, vui thú mà mắc vào cạm bẫy ở đời.

ST.PHƯƠNG VY